Brak snu a przetrwanie

Najprościej mówiąc, brak (deprywacja, niedobór) snu to sytuacja, w której nie śpimy wystarczająco długo, aby dobrze się czuć i prawidłowo funkcjonować. Wiele osób może sądzić, że w codziennym życiu zbyt słabo się wysypia, lecz tutaj mówimy o okolicznościach, w których brak snu może decydować o naszym przetrwaniu.

Symptomy deprywacji snu

• Halucynacje
• Zagubienie
• Utrata pamięci
• Drżenie rąk
• Bóle głowy
• Wzrost ciśnienia krwi
• Podniesiony poziom hormonów stresu
• Wyjątkowa nerwowość i rozdrażnienie

Sen jest niezbędny człowiekowi. Ludzie pozbawieni snu mogą zasnąć podczas prowadzenia samochodu, obsługi niebezpiecznych urządzeń oraz w innych sytuacjach, w których pełna uwaga jest niezbędna do przetrwania. Nasze ciało po prostu zaśnie samo, chyba, że istnieje problem medyczny, który temu zapobiega. Brak snu działa na mózg i funkcje poznawcze, sprawiając, że podejmowanie racjonalnych decyzji staje się niemożliwe. Pozbawianie snu używane bywa jako metoda prowadzenia przesłuchań, zaś w wielu państwach uznawane jest za torturę. Zazwyczaj osobę torturowaną w ten sposób pozbawia się snu poprzez odtwarzanie głośnej muzyki, utrzymywanie nieustannego, silnego oświetlenia oraz zmuszanie do stania, siedzenia lub klęczenia w pozycjach niesprzyjających spaniu.

Brak snu w walce o przetrwanie

Ciemność sprzyja snowi, zaś każdy człowiek wyposażony jest w wewnętrzny zegar, regulujący rytm snu zgodnie z pozycją słońca. Nie ma przy tym znaczenia, czy słońce jest widoczne, czy nie – możemy być zamknięci w pomieszczeniu bez okien, a nasze ciało nadal utrzymuje cykl snu.

Z ciemnością wiążą się niebezpieczeństwa, niższa temperatura oraz rzecz najgorsza – strach przed nieznanym. Powoduje to, że nie możemy zasnąć, zwłaszcza wtedy, gdy zagubiliśmy się w nieznanym terenie i jesteśmy zdani na własne siły. Tysiące lat temu, gdy nadchodziła noc, nasi przodkowie kierowali się w stronę drzew i jaskiń, aby zapewnić sobie ochronę przed drapieżnikami, dla których noc była naturalnym środowiskiem. Dlatego też ludzie czują nieprzepartą chęć schronienia się przed nocą. A często nawet będąc w kryjówce, nie mogą spać z powodu realnych lub wyobrażonych niebezpieczeństw. Nasz umysł podpowiada nam, że w ciemności czai się niebezpieczeństwo i strach nie pozwala nam spać.

Jeśli w sytuacji zagrożenia życia nie możemy spać w nocy, organizm zmusi nas do snu w dzień, czyli wtedy, gdy powinniśmy działać, starając się przetrwać. Nie będziemy więc mogli polować, budować schronienia, gromadzić wody, zaś żadna z tych czynności nie może być wykonywana – bezpiecznie i efektywnie – w nocy.

Brak snu oznacza, że będziesz podejmował złe decyzje, które mogą mieć znaczenie dla twojego przetrwania. Możesz się odwodnić lub wyziębić i nie zdawać sobie z tego sprawy właśnie z powodu obniżonej sprawności umysłu. Niemożność zdania sobie sprawy z tego, że coś jest złe lub niebezpieczne oznacza, że nie możesz podjąć działań, które poprawią tę sytuację. Jeśli walczysz z sennością, używanie siekiery czy noża, praca nad wodą lub urwiskiem mogą być powodem poważnych obrażeń.

 Photo credit: vastateparksstaff via Foter.com / CC BY

Sen jest ważną umiejętnością survivalową

Jeśli nie zapanujesz nad snem, nie przetrwasz. Powody braku snu w nocy można wyeliminować lub wydatnie zredukować za pomocą prostych działań i odrobiny zdrowego rozsądku.

Potrzeba schronienia jest nie tylko instynktowna, ale ma zasadnicze znaczenie w sytuacji walki o przetrwanie. Dlatego lokalizacja naszej kryjówki pozwoli zredukować strach związany z mniej lub bardziej niebezpiecznymi stworzeniami, które mogą do niej wpełznąć. Ludzie po prostu nie mogą odpoczywać w spokoju, jeśli wyobrażają sobie pełzające w pobliżu stworzenia, nie mówiąc już o tym, że niektóre z nich mogą być po prostu niebezpieczne.

Miejsca do spania wzniesione w dowolny sposób ponad poziom gruntu pozwalają zredukować poziom lęku i do pewnego stopnia także możliwość inwazji przez owady i płazy. Nie wyeliminują takiej opcji, ale świadomość, że jesteśmy już w jakikolwiek sposób chronieni, ma duże znaczenie psychologiczne. Pewną ochronę przed drapieżnikami stanowić będą zasieki z twardego chrustu, cierni lub ostów.

Drapieżniki poszukują łatwego żeru, zaś ludzie nigdy takiego nie stanowili, nie są też zazwyczaj w ogóle preferowanym pożywieniem dla większości mięsożernych. Ludzie bywają zabijani przez drapieżniki, ale rzadko dlatego, że zwierzę jest głodne. Najczęściej to człowiek staje na drodze drapieżnika, nachodzi jego tereny łowieckie lub zaczyna zagrażać potomstwu. Utrudnij sprawę zwierzęciu, a niewątpliwie znajdzie łatwiejszy łup.

Photo credit: Paul Stainthorp via Foter.com / CC BY-SA

Ogień jest wybawcą nie tylko ze względów praktycznych, ale także psychologicznych. Dzięki umiejętności rozpalania ognia nie tylko odstraszysz owady i drapieżniki, ale także zapewnisz sobie bardziej komfortowy sen.

Odpowiednie schronienie to wystarczający powód do tego, aby być stosownie przygotowanym na każdą sytuację. Powinieneś wyposażyć się w odpowiednie materiały i narzędzia, które pozwolą ci zbudować schronienie z materiałów dostępnych w twoim otoczeniu.

Na jakość snu wpływa także odpowiednie nawodnienie i najedzenie. Nawet jeśli wydaje ci się, że w twoim otoczeniu jest mnóstwo pożywienia, upewnij się, że twój podręczny bagaż survivalowy zaopatrzony jest w zapas jedzenia na przynajmniej 72 godziny. Jeśli wiesz, że masz racje żywnościowe na trzy dni, zawsze możesz je zmniejszyć i rozciągnąć do sześciu-siedmiu dni. Pamiętaj jednak, aby nie oszczędzać i nie racjonować wody.

Brak snu może mieć fatalne skutki w sytuacji walki o przetrwanie, zatem niezwykle istotne jest, by znać efekty takiego braku. Musisz być przygotowany, dysponując odpowiednią wiedzą i umiejętnościami, wraz z zaopatrzeniem i narzędziami, które pozwolą ci zapewnić sobie odpowiednie warunki do snu.

Photo credit: Program Executive Office Soldier via Foter.com / CC BY